ارزیابی عملکرد اسپرم های داخلی و خارجی روی صفات تولیدی گاوهای هلشتاین استانهای فارس مرکزی و چهار محال بختیاری

به منظور ارزیابی عملکرد اسپرم های داخلی و خارجی روی صفات تولیدی گاو های هلشتاین استان های فارس، مرکزی و چهار محال بختیاری، پژوهشی در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین در سال تحصیلی 93-1392 انجام شد. در این پژوهش از اطلاعات جمع آوری شده توسط مرکز اصلاح نژاد دام کشور استفاده گردید. این اطلاعات شامل 99351 رکورد تولید شیر، مقدار چربی، مقدار پروتئین، درصد چربی و درصد پروتئین دوره های مختلف شیردهی گاو های هلشتاین، که از سال 1379 تا 1392 زایش داشتند بود. محل جغرافیایی گله ها براساس شرایط اقلیمی منطقه با استفاده از روش آمبرژه به چهار اقلیم خشک سرد، نیم خشک سرد، خشک گرم و مرطوب گروه بندی شد. در این پژوهش از اطلاعات مربوط به شیردهی اول استفاده شد، و ویرایش داده ها با اکسل انجام شد که پس از ویرایش، 20480 رکورد باقی ماند. جهت تعیین معنی دار بودن عوامل ثابت (اثر گله، اثر اسپرم، فصل و سال زایش) از رویه glm، نرم افزار sas 9.1 استفاده گردید. همچنین جهت آنالیز و محاسبه میزان وراثت پذیری صفات، همبستگی بین آن ها و ارزش های اصلاحی گاوهای نر و دختران آن ها در اقلیم ها، از نرم افزار wombat استفاده گردید. وراثت پذیری در اقلیم های مورد مطالعه برای صفت تولید شیر بین26/0-21/0، مقدار چربی شیر 3/0-23/0، مقدار پروتئین شیر 29/0-25/0، درصد چربی و درصد پروتئین به ترتیب 41/0-25/0و 38/0-34/0 برآورد گردید. همبستگی ژنتیکی صفات تولیدی بین اقلیم ها کمتر از 8/0 بود که نشان دهنده وجود اثر متقابل ژنوتیپ و محیط است. همبستگی ژنتیکی بین اقلیم خشک سرد و نیم خشک سرد بیشتر از 8/0 بود که نشان می دهد می توان عملکرد گاوها را در این دو اقلیم به عنوان یک صفت در نظر گرفت. بیشترین میانگین ارزش های اصلاحی صفت تولید شیر در اقلیم های سرد خشک، گرم خشک، مرطوب و نیم خشک سرد (9/132، 7/91، 68/35 و 91/79)، مربوط به گاو های نر کشور آمریکا و کمترین آن (این ارزش اصلاحی در تمام اقلیم ها منفی است)، که در اقلیم های سرد خشک و مرطوب مربوط به گاو های داخلی و در اقلیم های گرم خشک و نیم خشک سرد مربوط به گاو های نر آلمانی می باشد. تغییرات مربوط به میانگین ارزش اصلاحی مقدار چربی در اکثر مناطق الگوی مشابه صفت تولید شیر داشت، بیشترین میانگین ارزش اصلاحی مقدار چربی، مربوط به کشور آمریکا (1/4، 2/6 و 5/5) و کمترین میانگین ارزش اصلاحی (8/3-)، (5/2-) و(7/3-) مربوط به نر های داخلی می باشد. بیشترین میانگین ارزش اصلاحی مقدار پروتئین در اکثر اقلیم ها به استثنایی اقلیم گرم خشک مربوط به کشور هلند و ایتالیا و کمترین میانگین ارزش اصلاحی مربوط به کشور کانادا و ایران برآورد گردید. بیشترین و کمترین میانگین ارزش اصلاحی درصد چربی در اقلیم خشک سرد مربوط به فرانسه و ایتالیا، در اقلیم گرم خشک ایتالیا بیشترین و آمریکا کمترین میانگین ارزش اصلاحی، اقلیم مرطوب فرانسه بیشترین و آمریکا کمترین میانگین ارزش اصلاحی را داشتند. در نتیجه استفاده از اسپرم های وارداتی عملکرد خوبی روی صفات تولیدی گاو های هلشتاین ایران داشتند.